خوردگی و این آسیب ها گرچه در اکثر اوقات خوب میشوند ولی در بسیاری اوقات در دراز مدت موجب آسیب غیر قابل برگشت در غضروف مفصلی شده که وضعیتی به نام آرتروز یا استئوآرتریت یا ساییدگی مفصلی را ایجاد میکند.

آناتومی
مفصل مچ پا از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل شده است. در سمت بالا استخوان های تیبیا یا درشت نی و فیبولا یا نازک نی قرار گرفته و در سمت پایین استخوان تالوس یا قاپ وجود دارد. در زیر استخوان تالوس هم استخوان پاشنه یا کالکانئوس وجود دارد.

سطح رویی استخوان های ذکر شده در محل تماس به توسط یک لایه غضروف به کلفتی حدود 5 میلیمتر پوشیده شده است. این لایه غضروفی موجب لغزنده شدن سطح مفصل شده و به استخوان ها اجازه میدهد راحت تر بر روی یکدیگر حرکت کنند. غضروف همچنین حالت ارتجاعی داشته و با تغییر شکل خود موجب جذب ضربات شوکی میشود که در حین جهیدن و ضربه به مچ پا وارد میشود.


حرکات مفصل مچ پا مانند لولا بوده و فقط در جهات بالا و پایین حرکت میکند. البته مفصل بین تالوس و کالکانئوس که به آن مفصل ساب تالار Subtalar joint میگویند این توانایی را به پا میدهد که مختصری در جهات داخل و خارج هم چرخش داشته باشد.


استخوان های ذکر شده به توسط رباط یا لیگامان های قوی در کنار هم قرار میگیرند. تاندون های بسیاری از اطراف مفصل مچ پا عبور میکنند که مهمترین آنها تاندون آشیل است. این تاندون قوی و بزرگ در پشت مچ پا بوده و عضلات پشت ساق را به استخوان پاشنه متصل میکند.


آرتروز مچ پا چگونه ایجاد میشود

تخریب غضروف و ایجاد آرتروز
شروع آرتروز با خراب شدن غضروف مفصلی است. آتروز در بعضی موارد زمینه ژنتیکی داشته و در بعضی خانواده ها کارکرد غضروف زودتر از دیگر افراد و با بالا رفتن سن دستخوش تغییراتی بصورت خراب شدن میشود.

در موارد دیگر آسیب هایی که بدنبال ضربه به غضروف وارد میشود موجب شروع خرابی آن میشود. شکستگی های سطح مفصلی مچ پا میتواند موجب تخریب غضروف در محل شکستگی شود. حتی اگر بدنبال ضربه شکستگی ایجاد نشود ضربه به خودی خود میتواند چنان شدید باشد که موجب له شدن موضعی غضروف و خراب شدن سلول های آن شود. متاسفانه غضروف مانند استخوان قدرت خود ترمیمی نداشته و بعد از آسیب بجای ایجاد غضروف جدید در محل، بافت دیگری جایگزین غضروف آسیب دیده میشود که خصوصیات اصلی غضروف مانند لغزندگی و قدرت ارتجاعی و جذب ضربه خوبی ندارد. این موضوع در دراز مدت موجب آسیب و اختلال بیشتر در لایه غضروفی مفصل مچ پا میشود.

گاهی اوقات بدنبال ضربه آسیب هایی به رباط های اطراف مچ پا وارد میشد که موجب اختلال در بیومکانیک و حرکت مفصل میشود. این حرکات ناهماهنگ و نامناسب در مچ پا موجب اعمال فشار زیاد به غضروف و در نتیجه زود خراب شدن آن میگردد.

نوشته شده توسط دکتر مهرداد منصوری